ماما نه تنها مراقب سلامت جسمی و روانی مادر و نوزاد در دوران بارداری، زایمان و پس از آن است، بلکه امروز در کنار تحولات علمی حوزه پزشکی، نقشی فراتر یافته؛ از جمله در فرآیند خون‌گیری از بندناف نوزاد و ذخیره‌سازی سلول‌های بنیادی خون بندناف.
ذخیره‌سازی خون بندناف؛ گامی آینده‌نگرانه برای سلامت خانواده
در سال‌های اخیر، اهمیت ذخیره‌سازی خون بندناف به عنوان منبعی غنی از سلول‌های بنیادی به‌خوبی در حوزه‌های درمانی شناخته شده است. سلول‌های بنیادی خون بندناف توانایی بازسازی بافت‌ها، درمان برخی بیماری‌های خونی، نقص‌های سیستم ایمنی، سرطان‌ها و حتی برخی بیماری‌های ژنتیکی را دارند. بانک خون بندناف رویان به عنوان یکی از پیشگامان این حوزه در کشور، در خط مقدم ذخیره‌سازی این منبع ارزشمند قرار دارد.
اما این فرآیند تنها به فناوری و آزمایشگاه محدود نمی‌شود؛ بلکه در نقطه شروع، یعنی در اتاق زایمان، به همکاری و دقت ماما وابسته است.
نقش ماما در فرآیند خون‌گیری از بندناف
در هنگام زایمان، زمانی که نوزاد به دنیا آمده و بندناف هنوز قطع نشده، فرصت طلایی برای جمع‌آوری خون بندناف وجود دارد. این مرحله نیازمند دقت، سرعت و مهارت است. ماما در کنار پزشک زنان، نقش کلیدی در این فرآیند دارد:
آگاهی از تصمیم خانواده: ماما از قبل مطلع است که خانواده قصد ذخیره‌سازی خون بندناف دارند و باید همکاری لازم را با نماینده بانک خون بندناف انجام دهد.
ایجاد شرایط مناسب برای خون‌گیری: ماما پس از تولد نوزاد، بندناف را طبق دستورالعمل‌های بهداشتی و تخصصی طوری نگه می‌دارد که امکان جمع‌آوری بهینه خون بندناف فراهم باشد.
حفظ استریل بودن محیط: برای جلوگیری از آلودگی نمونه، حفظ شرایط استریل کاملاً ضروری است. ماما در این زمینه نقش حیاتی دارد.
هماهنگی با کارشناس بانک خون: در بسیاری از بیمارستان‌ها، ماما با تیم خون‌گیری از بانک خون بندناف رویان همکاری مستقیم دارد و به صورت دقیق و حرفه‌ای روند جمع‌آوری را تسهیل می‌کند.
اهمیت حضور ماما در فرآیند درمان و پیشگیری
علاوه بر نقش کلیدی در فرآیند خون‌گیری از بندناف، ماماها یکی از ارکان اصلی مراقبت‌های دوران بارداری هستند. آن‌ها از اولین هفته‌های بارداری، در کنار مادران حاضرند، آزمایش‌ها را پیگیری می‌کنند، آموزش‌های لازم درباره تغذیه، سلامت روان، آمادگی زایمان و حتی آشنایی با ذخیره‌سازی خون بندناف را ارائه می‌دهند.
در حقیقت، ماماها پل ارتباطی مؤثری میان خانواده و نظام سلامت هستند. بسیاری از مادران، نخستین بار از طریق ماماها با مفهوم "ذخیره‌سازی خون بندناف" آشنا می‌شوند. این موضوع نشان می‌دهد که آگاهی‌بخشی و تشویق خانواده‌ها به استفاده از ظرفیت‌های نوین پزشکی نیز بخشی از مسئولیت حرفه‌ای ماماها به شمار می‌رود.
آمارها چه می‌گویند؟
طبق گزارش‌های منتشر شده از بانک خون بندناف رویان، بیش از ۱۷۰ هزار نمونه خون بندناف در این مرکز ذخیره‌سازی شده که بخشی از آن‌ها در درمان بیماری‌های خاص مورد استفاده قرار گرفته‌اند. در بیش از ۸۰٪ موارد، ماماها نقش مستقیم در موفقیت نمونه‌گیری ایفا کرده‌اند.
همچنین، در بیمارستان‌هایی که تیم مامایی با بانک خون بندناف رویان همکاری منظم دارند، نرخ نمونه‌گیری موفق، بالاتر از متوسط کشوری است. این موضوع نشان‌دهنده اهمیت آموزش تخصصی ماماها و آشنایی آن‌ها با استانداردهای بین‌المللی این فرآیند است.
ماما، همراهی فراتر از زایمان
روز ماما فرصتی است برای قدردانی از کسانی که نه تنها همراه مادران در دوران بارداری و زایمان‌اند، بلکه در فرصت‌سازی برای آینده سلامت نوزادان نیز نقش دارند. فرآیند خون‌گیری از بندناف، تنها یکی از نمودهای علمی-عملی این نقش چندلایه است.
بانک خون بندناف رویان ضمن گرامی‌داشت روز ماما، بر این باور است که توسعه آموزش‌های تخصصی برای ماماها، بهبود فرآیندهای درمانی و افزایش مشارکت خانواده‌ها در برنامه‌های آینده‌نگرانه‌ای چون ذخیره‌سازی سلول‌های بنیادی را در پی خواهد داشت.
سخن پایانی
به مناسبت روز ماما (۱۵ اردیبهشت)، بانک خون بندناف رویان ضمن تقدیر از زحمات همه ماماهای ایران، به‌ویژه آن‌ها که در فرآیند خون‌گیری از بندناف همکاری مستمر دارند، اعلام می‌دارد که گسترش این خدمت علمی-پزشکی بدون حمایت، دلسوزی و مهارت ماماها ممکن نبود.
اگر باردار هستید یا در آستانه تولد فرزندتان قرار دارید، توصیه می‌کنیم با ماما یا پزشک خود درباره ذخیره‌سازی خون بندناف مشورت کنید و با مراجعه به وب‌سایت یا نمایندگی‌های بانک خون بندناف رویان، اطلاعات لازم را به‌دست آورید. آینده‌ای سالم، از امروز ساخته می‌شود، و ماماها آغازگر این راه هستند.
وب سایت بانک خون بندناف رویان: www.rsct.ir
تلفن تماس: 021-27635000